ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Ο στόχος του μαθήματος είναι διττός. Το πρώτο μέρος του μαθήματος στοχεύει στο να εξοικειώσει τους φοιτητές με βασικές έννοιες της Τοξικολογίας όπως το μεταβολισμό ξενοβιοτικών ενώσεων αλλά και με εφαρμογές της μοριακής βιολογίας στην Τοξικολογία, όπως η χρήση κυτταρομετρίας ροής και ‘ομικών’ μεθόδων για τον προσδιορισμό τοξικότητας ουσιών και δοκιμασίες σε προκαρυωτικά και ευκαρυωτικά κύτταρα για την ανίχνευση τοξικών ουσιών με μεταλλαξιγόνο δράση. Επίσης, οι φοιτητές θα εκπαιδευτούν στην αναζήτηση πληροφοριών για την τοξική δράση ουσιών και τους μηχανισμούς δράσης τους σε βάσεις δεδομένων του διαδικτύου. Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος παρουσιάζονται μέθοδοι μοριακής βιολογίας που χρησιμοποιούνται στην ιατροδικαστική γενετική αλλά και την αρχαιογενετική.

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να:

• να εισαχθούν σε σημαντικές έννοιες της τοξικολογίας όπως για το μεταβολισμό ξενοβιοτικών ενώσεων.
• να εξοικειωθούν με τις εφαρμογές της κυτταρομετρίας ροής στον προσδιορισμό της τοξικής δράσης ουσιών.
• να εξοικειωθούν με τις εφαρμογές ‘ομικών’ μεθόδων για το προσδιορισμό της τοξικότητας χημικών ενώσεων.
• να γνωρίζουν τρόπους αναζήτησης και συλλογής πληροφοριών για τοξικές ενώσεις σε βάσεις δεδομένων του διαδικτύου.
• να γνωρίζουν μεθόδους γενετικής που χρησιμοποιούνται στην ιατροδικαστική για εξιχνίαση εγκληματικών ενεργειών.
• να εξοικειωθούν με τη μεθοδολογία για την εξαγωγή και την ανάλυση DNA από απολιθωμένα και αρχαία δείγματα που χρησιμοποιείται στην
  αρχαιογενετική.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

• Μεταβολισμός ξενοβιοτικών ενώσεων: αναλύονται οι γενικές αρχές που διέπουν το μεταβολισμό των τοξικών ενώσεων από τον ανθρώπινο οργανισμό και παρουσιάζονται τα βασικά ξενοβιοτικά μεταβολικά ένζυμα. (Επίκουρος Καθηγητής Δημήτρης Στάγκος)
• Εφαρμογές κυτταρομετρίας ροής στην Τοξικολογία: μέθοδοι βασιζόμενες στην κυτταρομετρία ροής για τον προσδιορισμό οξειδωτικού στρες σε ευκαρυωτικά κύτταρα και για τη χημειοπροφυλακτική δράση από τοξικές καρκινογόνες ενώσεις. (Επίκουρος Καθηγητής Δημήτρης Στάγκος)
• Μέθοδοι μοριακής βιολογίας για τον προσδιορισμό τοξικών ενώσεων που δρουν μέσω μεταλλαξιγένεσης: βλάβες του DNA προκαλούμενες από
  τοξικές ενώσεις, μηχανισμοί επιδιόρθωσης μεταλλάξεων, δοκιμασίες για την ανίχνευση γενετικών τροποποιήσεων από τοξικές ενώσεις, δοκιμασίες σε προκαρυωτικά κύτταρα (ames test), δοκιμασίες σε ευκαρυωτικά κύτταρα (sister chromatid exchange, μέθοδος μικροπυρήνων, comet assay)
  (Επίκουρος Καθηγητής Δημήτρης Στάγκος)
• Εφαρμογές ‘ομικών’ μεθόδων στην Τοξικολογία και αναζήτηση πληροφοριών για τοξικές ενώσεις σε βάσεις δεδομένων: παρουσίαση ‘ομικών’ μεθόδων για τον προσδιορισμό της γονιδιακής έκφρασης (transcriptomics), πρωτεϊνικής έκφρασης (proteomics) και μεταβολιτών (metabolomics) και εφαρμογές τους στην Τοξικολογία για τον χαρακτηρισμό και την ποσοτικοποίηση μοριακών και βιοχημικών αλλαγών σε κύτταρα, ιστούς και οργανισμούς μετά την έκθεσή τους σε τοξικές ενώσεις, αναζήτηση και συλλογή πληροφοριών για την τοξική δράση χημικών ενώσεων σε βάσεις
  δεδομένων του διαδικτύου (Αναπληρωτής Καθηγητής Γρηγόριος Αμούτζιας) (Το μέρος της αναζήτησης πληροφοριών σε τοξικολογικές βάσεις δεδομένων θα γίνεται με εκπαίδευση των φοιτητών σε Η/Υ στο εργαστήριο Πληροφορικής του ΤΒΒ).
• Εφαρμογές μεθόδων γενετικής στην ιατροδικαστική: μέθοδοι αναγνώρισης και ανάλυσης single nucleotide polymorphisms (SNPs) και short tandem repeats (STRs) για τη χρησιμοποίηση τους στην ιατροδικαστική γενετική (Επίκουρη Καθηγήτρια Ιωάννα Παπαθανασίου)
• Μέθοδολογία αρχαιογενετικών μελετών: κατανόηση της μεθοδολογίας για τη μελέτη της εξελικτικής ιστορίας των οργανισμών, εξυπηρετώντας τις ερευνητικές ανάγκες στα γνωστικά αντικείμενα της αρχαιολογίας, της ζωοαρχαιολογίας και της παλαιοντολογίας, παρουσίαση σύγχρονων μεθόδων ανάλυσης αρχαίου DNA (aDNA), προσεγγίσεις πολλαπλών ισοτόπων, δεδομένων και υπολογιστικών μεθόδων, ώστε να διερευνηθούν θέματα πληθυσμιακής γενετικής και φυλογεωγραφίας. (Καθηγητής Νικόλαος Πουλακάκης).

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ
Οι φοιτητές βαθμολογούνται με βάση τις επιδόσεις τους σε τρίωρη γραπτή εξέταση που γίνεται στο τέλος του εξαμήνου.
Γλώσσα Αξιολόγησης: (Ελληνικά)
Μέθοδοι αξιολόγησης: Ερωτήσεις Σύντομης Απάντησης, Ερωτήσεις Ανάπτυξης Δοκιμίων

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :
ΒΑΣΙΚΗ ΤΟΞΙΚΟΛΟΓΙΑ (CASARETT&DOULL, Εκδόσεις Παρισιάνος)
Casarett& Doull’s Toxicology: The Basic Science of Poisons (Editor: Curtis D. Klaassen)
DNA Typing Protocols: Molecular Biology and Forensic Analysis by Bruce Budowle (Editor), Jenifer Smith,
Tamyra Moretti, Joseph DiZinno
Forensic Biology by Richard Li, Ed. Routledge, Taylor & Francis Group
Συναφήεπιστημονικάπεριοδικά:
Toxicology
Toxicology Research and Application
Forensic Science International: Genetics
Forensic Genomics